TỔ ĐỈA
(dyshidrotic dermatitis, dyshidrotic eczema, pompholyx)
Tổ đỉa còn có tên dyshidrotic eczema, dyshidrotic dermatitis, hay pompholyx. Tổ đỉa là một loại phổ biến của bệnh chàm ảnh hưởng đến đôi tay (cheiropompholyx) và đôi bàn chân (pedopompholyx). Từ dyshidrotic được sử dụng bởi vì tình trạng này có liên quan đến các tuyến mồ hôi, nhưng chưa được chứng minh. Tên pompholyx xuất phát từ chữ Hy Lạp có nghĩa là bong bóng nhằm mô tả chính xác rối loạn này.
Nguyên nhân
Chưa ai biết rõ nguyên nhân gây nên bệnh tổ đỉa. Nhiều người bị viêm da cơ địa dị ứng cũng bị tổ đỉa, có nghĩa là tổ đỉa chỉ là một dạng của viêm da cơ địa dị ứng trên bàn tay và bàn chân. Cảm xúc căng thẳng có thể làm tổ đỉa tồi tệ hơn, nhưng không phải là nguyên nhân gây ra nó. Một số trường hợp nuốt chất gây dị ứng như crom, neomycin, quinoline hoặc nickel cũng có thể gây ra tổ đỉa.
Triệu chứng
Giai đoạn cấp tính, xuất hiện mụn nước nhỏ sâu trong da ở lòng bàn tay, mu bàn chân, ngón tay hoặc ngón chân. Các mụn nước thường rất ngứa hoặc có cảm giác cháy bỏng. Bệnh nhẹ các mụn nước bị lột nhẹ, trường hợp năng các mụn nước lớn vỡ ra và tạo các vết nứt gây khó khăn cho công việc.
Giai đoạn mãn tính, xuất hiện hơn lột nhiều hơn, nứt, vảy tiết. Sau đó da lành, hoặc các mụn nước to có thể bắt đầu trở lại.
Trường hợp nặng gây viêm quanh móng làm loạn dưỡng móng tay.
Trường hợp nhiễm trùng thứ phát gây triệu chứng đau, tấy đỏ, sưng, vảy tiết và mụn mủ.
Điều trị
Điều trị tấn công trong vòng 1-3 tuần, các loại thuốc sau đây có thể được sử dụng:
- Ngâm vào dung dịch nhôm acetate kiềm nếu các tổn thương rỉ nước, hồ nước.
- Kháng sinh có thể sử dụng nếu bị nhiễm trùng bội nhiễm.
- Bôi steroid tại chỗ thường được sử dụng để giảm ngứa.
- Ngâm tay dung dịch nhôm clorua 20% (Drysol) có thể cải thiện tình trạng tăng tiết mồ hôi ở bàn tay.
Các thuốc được sử dụng cho trường hợp nặng, dai dẵng bao gồm:
Một số hình ảnh Tổ đỉa
BS. Lương Trường Sơn.