MỤN MỦ LÒNG BÀN TAY BÀN CHÂN

(Palmoplantar pustulosis)

Mụn mủ lòng bàn tay bàn chân (PP - Palmoplantar pustulosis) là một tình trạng mụn mủ mạn tính ảnh hưởng đến lòng bàn tay và lòng bàn chân.

Nguyên nhân

Nguyên nhân chính xác chưa được biết rõ. Dường như là do rối loạn của tuyến mồ hôi eccrine, mà nhiều nhất ở lòng bàn tay và lòng bàn chân.

PP có lẽ là tự miễn “tự dị ứng”, có thể có liên quan với các bệnh tự miễn khác nhạy cảm với gluten như bệnh loét dạ dày, bệnh tuyến giáp và bệnh tiểu đường típ 2.

PP trước đây được coi là vảy nến thể mủ (chiếm khoảng 10-20%), bây giờ khoa học dần sáng tỏ vảy nên liên quan đến yếu tố gia đình rất đa dạng.

PP thường liên quan đến yếu tố gia đình. Tuy nhiên, hiếm khi xảy ra trước tuổi trưởng thành, phụ nữ mắc nhiều hơn nam giới.

PP thường hay gặp ở người hút thuốc lá (ngay cả những người đã từng hút thuốc trong quá khứ). Người ta cho rằng thuốc lá kích hoạt thụ thể nicotine trong các tuyến mồ hôi gây ra một quá trình viêm.

Triệu chứng lâm sàng

PP biểu hiện lâm sàng là các mụn mủ vô trùng xảy ra trên một hoặc cả hai tay và / hoặc bàn chân, da dày, có vảy màu đỏ đồng, có thể dễ dàng phát triển các vết nứt gây đau đớn.

Tùy điều kiện khác nhau ở mức độ nghiêm trọng mà PP có thể kéo dài trong nhiều năm. Người ta cũng chưa biết nguyên nhân gì gây ra những đợt cấp hoặc thuyên giảm. PP không lây nhiễm cho người khác và không ảnh hưởng đến sức khỏe chung. Tuy nhiên, sự khó chịu như ảnh hưởng đến thẩm mỹ, mặc cảm trong giao tiếp và thư giãn.

Đi bộ trong thời gian dài có thể gây ra các đợt tái phát kịch phát trên bàn chân. Nếu lòng bàn tay có liên quan đến các hoạt động cầm nắm có thể không thoải mái, và chấn thương làm trầm trọng thêm rối loạn PP. Một số nghề nghiệp có thể không phù hợp cho rối loạn này.

Điều trị

Điều trị không phải lúc nào cũng thành công. Sau đây một số giải pháp có thể có hiệu quả:

Các biện pháp chung

• Dừng hút thuốc lá;
• Đi giày dép thoải mái, được làm từ sợi thiên nhiên;
• Tránh ma sát và bị thương nhẹ;
• Che vết nứt sâu bằng hồ không thấm nước;
• Nghỉ ngơi các vị trí bị tổn thương.

Chất làm mềm da

• Sử dụng kem mỡ làm mềm da khô để ngăn chặn vết nứt;
• Ngâm trong nước ấm với chất mỡ nhũ hóa trong 10 phút;
• Đắp parafin trắng mềm lên tổn thương;
• Sử dụng thuốc mỡ axit salicylic hoặc kem ure để lột da chết;
• Rửa bằng dầu tắm thay thế xà phòng.

Mỡ Corticoid

Chỉ có thuốc mỡ corticoid mạnh mới có hiệu quả trong điều trị PP của bàn tay và bàn chân. Tuy nhiên, các sản phẩm rất mạnh như clobetasol proprionate nên được sử dụng chỉ trong một thời gian hạn chế bởi các tác dụng phụ hoặc sinh ra nhờn thuốc.

Nhựa than đá

Nhựa than đá thô bôi trực tiếp lên các mụn mủ mỗi năm ngày làm giảm hoặc có thể ngăn chặn chúng xuất hiện thêm.

Acitretin
Acitretin đường uống, có nguồn gốc từ Vitamin A, có thể kiểm soát PP ở một số bệnh nhân. Chúng có nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng, cần xem xét kỹ trước khi sử dụng. bệnh nhân bị vô hiệu hóa đáng kể.

PUVA
Bức xạ tia cực tím kết hợp với psoralens dạng viên hoặc bôi tại chỗ, có thể có hiệu quả, đặc biệt là kết hợp với acitretin (Re-PUVA).

Khác
Một loạt các loại thuốc khác có thể hiệu quả trong một số trường hợp, như: Colchicine, Dapsone, Methotrexate, Tetracycline, Ciclosporin.

Sản phẩm sinh học có hiệu quả khi sử dụng bệnh PP nặng do vẩy nến. Tuy nhiên, các chất ức chế TNFα như infliximab, entaercept và adalimumab đôi khi có thể gây ra PP  như là một tác dụng phụ trong điều trị.

BS. Lương Trường Sơn

XEM HÌNH ẢNH TỔN THƯƠNG