VIÊM DA TUYẾN BÃ

(seborrhoeic dermatitis)

Viêm da tuyến bã là tình trạng phát ban phổ biến, thường vô hại, xuất hiện ở da mặt, da đầu và các khu vực khác. Nó rất thường xảy ra nơi da nhờn. Đôi khi được gọi là “bệnh chàm”. Bệnh cũng thường xuất hiện ở chân tóc, vùng giáp ranh da mặt cổ với da đầu.

Viêm da tuyến bã có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi sau tuổi dậy thì. Mức độ bệnh có thể dao động và có thể kéo dài trong nhiều năm. Nó có thể dẫn đến bệnh vẩy nến. Tuy nhiên, các mảng của bệnh vẩy nến dai dẳng hơn, dày hơn, và màu đỏ đậm hơn với những mảng màu trắng lớn. Bệnh vẩy nến thường ở khuỷu tay, đầu gối cũng như da đầu. Tuy nhiên, đôi khi thật khó để nói bệnh vẩy nến xuất phát từ viêm da tuyến bã như ở vị trí da đầu, mặt và ngực. Bác sĩ có thể chẩn đoán chồng lấp là vảy nến tuyến bã “sebopsoriasis”.

Triệu chứng lâm sàng

Viêm da tuyến bã ở da đầu có màu hồng khô, màu vàng bẩn hoặc màu cám trắng, có thể lây lan làm ảnh hưởng đến toàn bộ da đầu.

Viêm da tuyến bã phổ biến ở chân lông mày, góc của mí mắt (viêm bờ mi), trong và sau tai và các nếp nhăn bên cạnh mũi, chân tóc. Đôi khi ở da nếp gấp như nách, bẹn, giữa ngực hoặc lưng. Tổn thương là các mảng phẳng màu hồng cam như da cá hồi có nhiều vảy cám trên bề mặt, đôi khi có hình dạng vòng tròn (hình khuyên). Có thể ngứa hoặc không và có thể biến thể theo thời gian.

Nguyên nhân

Viêm da tuyến bã ở người lớn

Viêm da tuyến bã là một phản ứng viêm có liên quan đến một sự gia tăng của một loại nấm men Malassezia (trước đây gọi là Pityrosporum ovale). Các loài chính được tìm thấy ở da đầu là M. globosa, nó tạo ra những chất độc hại gây kích ứng da. Bệnh nhân bị viêm da tuyến bã có xu hướng suy giảm miễn dịch nên rất dễ bị nhiễm nấm men.

Viêm da tuyến bã không lây nhiễm, không liên quan đến chế độ ăn uống, nhưng nó có thể trầm trọng hơn do bệnh tật, căng thẳng tâm lý, mệt mỏi, thay đổi thời tiết,... và những người có suy giảm miễn dịch (đặc biệt là nhiễm với HIV), rối loạn thần kinh như Parkinson, đột qụy.

Viêm da tuyến bã ở trẻ em

Thường xuất hiện ở trẻ sơ sinh đến 6 tháng tuổi. Biểu hiện lâm sàng có thể khác. Vị trí thường gặp như nách và bẹn (có khi biểu hiện như chàm tả lót). Tổn thương là những sẩn mảng phẳng màu hồng cam bẩn, không ngứa, có thể xuất hiện ở thân, mặt và tay chân (trong một số trường hợp nặng).

Điều trị

Viêm da tuyến bã ở người lớn có thể rất dai dẳng. Tuy nhiên, nó thường có thể được kiểm soát bằng thuốc bôi kháng nấm và steroid tại chỗ.

Viêm da tuyến bã ở trẻ con thường khỏi hoàn toàn trước khi em bé được sáu tháng tuổi và hiếm khi tồn tại sau một năm. Nếu cần thiết phải điều trị thì nên dùng thuốc bôi làm mềm da nhẹ, kem hydrocortisone và / hoặc kem ketoconazole.

Tổn thương ở Da đầu

-         Dùng dầu gội có chứa ketoconazole, ciclopirox, selenium sulfide, pyrithione kẽm, nhựa than đá, và acid salicylic, sử dụng hai lần một tuần, ít nhất một tháng và nếu cần thiết có thể kéo dài hơn.

-         Bôi Steroid làm giảm ngứa da đầu, và nên bôi hàng ngày trong một đến hai tuần.

Tổn thương ở mặt, tai, ngực và lưng

-         Làm sạch da bị ảnh hưởng một hoặc hai lần mỗi ngày bằng nước rửa không xà phòng.

-         Bôi kem ketoconazol hoặc kem ciclopirox một lần mỗi ngày trong 2 đến 4 tuần và lặp lại khi cần thiết.

-         Kem hydrocortisone cũng có thể được sử dụng, bôi một đến hai lần mỗi ngày, trong 1 hoặc 2 tuần. Đôi khi bôi steroid mạnh hơn có thể được xem xét chỉ định.

-         Bôi tại chỗ calcineurin như kem pimecrolimus hoặc thuốc mỡ tacrolimus cũng có hiệu quả tốt.

-         Trường hợp nặng có thể dùng một đợt thuốc kháng nấm đường uống hoặc chiếu tia cực tím.

 Xem hình ảnh minh họa (kích vào đây)

BS. Lương Trường Sơn