NÁM DA (MELASMA)
Nám da (Melasma) còn được gọi là chloasma, xuất hiện những vết, đám da biến đổi sắc tố màu nâu xám trên mặt, phát triển chậm và mất dần theo thời gian. Sắc tố này là do sản xuất quá dư thừa melanin của tế bào sắc tố (melanocytes).
|
Một số hình ảnh nám da điển hình
|
|
|
|
|
Nguyên nhân gây nám da?
Nám da có khuynh hướng di truyền, các yếu tố nguy cơ bao gồm:
- Mang thai – rối loạn sắc tố thường mất dần vài tháng sau khi sinh.
- Thuốc trách thai, bao gồm thuốc uống và tiêm progesterone
- Ánh nắng mặt trời
- Xà bông tắm gội, các vật dụng vệ sinh và mỹ phẩm - phản ứng độc với ánh sáng.
- Không rõ nguyên nhân.
Hình ảnh lâm sàng
Nám da thường xuất hiện ở phụ nữ, nam chiếm tỷ lệ 1/20. Thường xuất hiện độ tuổi 30 và 40. Những người có màu da nâu vàng hoặc có màu da đen thường hay bị hơn so với những người có làn da sáng.
Nám da thường xuất hiện ở trán, má và môi trên sinh ra vết nám (giống như những đốm tàn nhang) và các mảng nám. Đôi khi xuất hiện ở hai bên cổ, vai và cánh tay. Nám da được phân biệt độ sâu như ở biểu bì, trung bì và hỗn hợp.
|
Loại nám da
|
Hình ảnh lâm sàng
|
|
Biểu bì
|
- Biên giới xác định rõ ràng
- Màu nâu sẫm màu
- Xuất hiện rõ ràng hơn dưới ánh sáng màu nền đen
- Đáp ứng tốt với điều trị
|
|
Trung bì
|
- Biên giới không được xác định rõ ràng
- Màu nâu nhạt
- Không thay đổi theo ánh sáng màu nền đen
- Đáp ứng kém với điều trị
|
|
Hỗn hợp
|
- Kết hợp mảng nâu sẫm và sáng
- Cải thiện một phần với điều trị
|
Điều trị
Điều trị nám da có thể rất chậm có hiệu quả, do đó đòi hỏi phải kiên trì. Bắt đầu nhẹ nhàng, đặc biệt là nếu bạn có làn da nhạy cảm. Phương pháp điều trị vội vảng có thể gây ra viêm da tiếp xúc kích thích và có thể dẫn đến biến đổi sắc tố nặng hơn sau viêm nhiễm.
Thông thường nên điều trị kết hợp theo các biện pháp sau đây:
- Ngừng uống thuốc tránh thai.
- Bảo vệ ánh nắng mặt trời bằng kem chống nắng.
- Sử dụng chất tẩy nhẹ để rửa, và nếu da khô dùng kem dưỡng ẩm nhẹ. Điều này có thể không thích hợp cho những người có mụn trứng cá.
- Ngăn chặn sự hình thành sắc tố mới bằng các loại kem ức chế sự hình thành melanin của tế bào melanocytes, bao gồm:
- Hydroquinone 2-4%, trong 2 đến 4 tháng, có thể gây kích ứng và đỏ.
- Axit Azelaic có thể được sử dụng lâu dài, an toàn ngay cả trong thời kỳ mang thai, có thể gây kích thích.
- Axit Kojic
Đôi khi corticosteroid tại chỗ như hydrocortisone, các vết nám nhanh chóng phai màu, giảm khả năng bị viêm da tiếp.
- Lột bỏ các sắc tố, có thể sử dụng:
- Kem Salicylic acid
- Alpha hydroxyacids bôi tại chỗ, gồm axit glycolic và axit lactic, giống như kem lột da được bôi lặp đi lặp lại.
- Retinoids bôi tại chỗ, chẳng hạn như tretinoin, nhưng có nhiều phản ứng phụ, có thể gây viêm da. Không sử dụng trong thai kỳ.
- Mài mòn da nám (Dermabrasion) phải được tiến hành rất cẩn thận, gây tổn hại đến các tế bào sắc tố có thể làm tăng sản xuất sắc tố và xạm da hơn.
- Laser tái tạo bề mặt - kết quả có thể là không thể đoán trước được.
- Phá hủy sắc tố với laser màu hoặc xung ánh sáng cường độ cao – là phương pháp điều trị tốt nhất, cho kết quả nhanh chóng nhất.
- Bôi các mỹ phẩm ngụy trang.
Điều trị nám da mất nhiều thời gian và các biện pháp trên khó gặt gái được thành công hoàn toàn. Khoảng 30% bệnh nhân thành công hoàn chỉnh với sự kết hợp của hydroquinone, tretinoin và corticosteroid.
Nhưng đôi khi, ngay cả trong những người có được một kết quả điều trị tốt nhưng sắc tố có thể xuất hiện trở lại khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời mùa hè hoặc do rối loạn nội tiết.
ThS. BS. Lương Trường Sơn