MỀ ĐAY NHIỆT
Mề đay nhiệt (cholinergic urticaria) là một tình trạng phát ban dị ứng da (như ban mề đay) kéo dài hơn sáu tuần. Ban là những sẩn phù, gồ cao trên mặt da, sẩn sùi như da gà, hình tròn hay oval bầu dục, đôi khi màu đỏ và thường ngứa.
Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh
Cơ chế gây bệnh mề đay nhiệt là do tế bào mastocyte ở da bị tấn công do nhiệt thay đổi, giải phóng quá histamin, làm cho các mạch máu nhỏ tăng tính thấm, giải phóng các chất trung gian hóa học gây kích ứng ngứa và sưng phù (cũng là cơ chế gây mề đay do thức ăn, tiếp xúc, côn trùng đốt).
Chế độ ăn uống, môi trường và một số vấn đề di truyền có thể là một trong những nguyên nhân chính của mề đay nhiệt.
Đôi khi ban nổi mề đay không phải một phản ứng dị ứng. Chúng có thể được kích hoạt bởi nhiệt độ cao, căng thẳng cấp tính, tiếp xúc kéo dài với ánh sáng mặt trời hoặc tăng đột ngột nhiệt độ cơ thể do tập thể dục hoặc khí hậu.
Mề đay nhiệt là một bệnh tự miễn, chưa được nghiên cứu đầy đủ, nhìn chung các bác sỹ chưa có kinh nghiệm với loại bệnh nay. Đó là lý do tại sao khuyên bệnh nhân dừng hoạt động, giảm tiếp cận với môi trường thay đổi nhiệt độ. Điều trị mề đay nhiệt với steroid rất ít tác dụng, với thuốc ức chế miễn dịch thì không hiệu quả.
Những người có cơ địa dị ứng, ví dụ như nổi mề đay, hen suyễn, viêm mũi, viêm da dị ứng (eczema),..., thì dễ bị mề đay do nhiệt.
Mề đay nhiệt gây nên là do kết hợp cá yếu tố môi trường, di truyền và chế độ ăn uống. Các yếu tố thường gây kích ứng như: Tập thể dục, tắm nước nóng, sốt, quần áo chật, hút thuốc lá, da tiếp xúc với nhiệt nóng, lạnh đột ngột; căng thẳng thần kinh tâm lý; thực phẩm gây kích thích như thức ăn cay,…
Đàn ông thường bị nhiều hơn. Tuổi trung bình bị là 22 (từ 16-30 tuổi).
Triệu chứng lâm sàng
Ban mề đay nhiệt thường xuất hiện cùng lúc với ra mồ hôi, triệu chứng bao gồm: Ngứa, rát, cảm giác nóng trước khi xuất hiện sẩn phù, các sẩn nhỏ nổi thành chùm như pháo sáng, màu đỏ sáng, thường rất ngứa
Phát ban có thể xuất hiện bất cứ nơi nào trên cơ thể nhưng thường ½ trên cơ thể và cánh tay. Nó không ảnh hưởng đến lòng bàn tay hoặc lòng bàn chân và hiếm khi nách. Đôi khi nhiều sẩn nhỏ kết lại với nhau tạo thành một mảng lớn.
Triệu chứng toàn thân có thể có như nhức đầu, tăng tiết nước bọt, đánh trống ngực, ngất xỉu, khó thở, thở khò khè, đau bụng và tiêu chảy.
Điều trị
Nổi mề đay do nhiệt cần được kiểm soát ngay lập tức vì nó ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của bạn.
Điều trị chỉ mang tính kiểm soát cấp thời với histamine, nhưng không ngăn chặn được tái phát, trừ khi tránh được các yếu tố kích thích.
Beta-blockers như propranolol cũng có thông báo hiệu quả khi sử dụng.
- BỆNH MỀ ĐAY
- MỀ ĐAY VẬT LÝ
- HÌNH ẢNH BỆNH MỀ ĐAY
- MỀ ĐAY ÁNH SÁNG
BS. Lương Trường Sơn